Polski - Polish

Test zwyczajowego pobytu i Prawo stałego pobytu

Złożoność zagadnienia, sposób interpretowania prawa oraz częstotliwość decyzji wydawanych przez sądy europejskie i krajowe dotyczące szczególnie kwestii związanych z prawem stałego pobytu sprawia, że większości przypadków wymagana jest specjalistyczna pomoc.

Niniejszy dokument ma na celu przybliżenie takich zagadnień, jak:

Czym jest prawo zwyczajowego pobytu?

Czym jest prawo stałego pobytu?

Kogo ono dotyczy?

Jakie formy zasiłków brane są pod uwagę?

Test zwyczajowego pobytu (HRT)

W późnych latach osiemdziesiątych rząd brytyjski zaniepokojony rosnącą liczbą osób przybywających na terytorium Wielkiej Brytanii na fali tzw. ‘turystyki zarobkowej’, kuszonych rozbudowanym systemem socjalnym, rozpoczął poszukiwanie skutecznych sposobów redukcji liczby wniosków o zasiłki składanych przez osoby przyjezdne.

W 1994 roku wprowadzone zostało prawo, które uważane było za skuteczny środek zapobiegawczy.

Wprowadzone prawo nosi nazwę prawa zwyczajowego pobytu (HRT). HRT dotyczy zarówno obywateli Wielkiej Brytanii, jaki i ludności napływowej.

Istotą wprowadzonego prawa jest obowiązek wykazania się prawem zwyczajowego pobytu w Wielkiej Brytanii przez każdego, kto przyjechał na terytorium Zjednoczonego Królestwa i złożył wniosek o przyznanie zasiłku socjalnego w dowolnej formie. Prosimy pamiętać, że test nie jest określony definicyjnie.

Spełnienie warunków

Aby możliwe było przystąpienie do testu HRT, osoby zainteresowane muszą wykazać, że:

1. Dobrowolnie przebywają na terenie Wielkiej Brytanii
2. Zamieszkują na terenie Wielkiej Brytanii
3. Podjęły decyzję o pozostaniu na terenie Wielkiej Brytanii
4. Przebywają na terenie Wielkiej Brytanii przez znaczny okres czasu.

W przypadku, gdy wniosek zostanie odrzucony ze względu na niespełnienie warunków HRT, trybunały i sądy krajowe rozpatrują złożone wnioski w oparciu o szczególne przypadki towarzyszące każdej sprawie. Wszelkie sprawy rozpatrywane są zatem na podstawie istniejących faktów oraz sposobu, w jaki odnoszą się one do przedstawionych powyżej warunków.

W rezultacie tworzone jest prawo precedensowe (orzeczenia sądowe). Na podstawie szczególnych faktów towarzyszących każdej sprawie, orzeczenie sądowe ma na celu określenie, kiedy składający wniosek będzie w stanie spełnić warunki HRT.

Jednym z kluczowych warunków jest tzw. znaczny okres czasu. Jest to rzeczywisty czasu, jaki osoba składająca wniosek spędziła w Wielkiej Brytanii. Według postanowień pełnomocnika rządu ds. bezpieczeństwa społecznego (Social Security Commissioner) może to być między 1 a 3 miesiącami pobytu na terenie Wielkiej Brytanii.

Niejest to jednak warunek rozstrzygający. Wszystkie z przedstawionych powyżej warunków są ze sobą powiązane, a o ostatecznym postanowieniu decyduje ogólny obraz sytuacji.

Podjęcie decyzji dotyczącej spełnienia warunków zwyczajowego pobytu na terenie Wielkiej Brytanii zależy od faktycznego stanu rzeczy. Fakty analizowane są indywidualnie w każdej sprawie w odniesieniu do wskazanych powyżej czterech kluczowych warunków.

HRT jest istotnym sygnałem prewencyjnym, powstrzymującym ludzi przed przyjazdem na teren Wielkiej Brytanii na krótki okres i ubiegania się o zasiłek socjalny.

HRT nie był jednak w stanie powstrzymać osób nabierających uprawnień do pobytu zwyczajowego przed ubieganiem się o przyznanie zasiłku socjalnego w czasie ich przebywania na terenie Wielkiej Brytanii. W związku z powyższym, rząd brytyjski wprowadził w maju 2004 roku Prawo stałego pobytu.

Prawo stałego pobytu (R2R)

Przed 1 maja 2004 roku Unia Europejska (UE) składała się z następujących państw:

Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Niemiec, Grecji, Włoch, Luksemburga, Holandii, Portugalii, Irlandii, Hiszpanii, Szwecji i Wielkiej Brytanii.

Należy tu także wymienić Islandię, Lichtenstein oraz Norwegię, kraje członkowskie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, które nie współtworzą UE, oraz od 1 czerwca 2002 roku także Szwajcarię, która nie wchodzi w skład EOG.

1 maja 2004, dziesięć (10) nowych krajów przystąpiło do UE. Kraje te określa się mianem “Krajów akcesyjnych”.

W związku z przyznaniem uprawnień do otrzymywania zasiłków socjalnych (patrz poniżej), kraje, jakie przystąpiły do Unii Europejskiej w 2004 roku, podzielone zostały na dwie grupy:

Kraje A2: Malta i Cypr.

Kraje A8: Czechy, Estonia, Łotwa, Litwa, Węgry, Polska, Słowenia i Słowacja.

1 stycznia 2007 do Unii Europejskiej przystąpiła Rumunia i Bułgaria. Obywateli tych krajów obowiązują te same przepisy dotyczące przyznawania zasiłków socjalnych, co obywateli krajów A8. Rumunia i Bułgaria często określane są mianem krajów A2, co może być nieco mylące. W niniejszym artykule termin ‘kraje A2’ stosować będziemy w odniesieniu do Malty i Cypru.

Rząd Wielkiej Brytanii traktuje kraje A2 przychylniej jeżeli kraje A8 oraz Rumunię i Bułgarię w odniesieniu do prawa o ubiegania się o zasiłek socjalny.

Wszyscy obywatele wyszczególnionych powyżej krajów mają prawo do swobodnego przemieszczania się po terytorium krajów członkowskich. Jak przedstawione zostanie później, obywatele krajów A8 są uprawnieni do podejmowania pracy na terenie Wielkiej Brytanii, jednak, w przeciwieństwie do obywateli innych krajów członkowskich UE, zobowiązani są zgłosić zatrudnienie, podczas gdy obywatele Rumunii i Bułgarii muszą być pracownikami ‘autoryzowanymi’.

Ponieważ rząd Wielkiej Brytanii uznał, że HRT nie będzie wystarczającą metodą prewencji, prawo zostało zmienione, a 1 maja 2004 wprowadzono prawo stałego pobytu.

W konsekwencji, wszelkie wytyczne odnoszące się do uprawnień zasiłkowych zostały zmienione tak, aby nowe przepisy nabrały mocy prawnej.

Od 1 maja 2004 roku uznaje się, że osoby, które mają prawa do stałego pobytu, nie są objęte prawem zwyczajowego pobytu na terenie Wielkiej Brytanii, Irlandii i Wspólnego Obszaru Podróżowania (CTA).

(CTA) składa się z Channel Islands i Isle of Man

Oznacza to, że jeżeli dana osoba nie posiada prawa pobytu zwyczajowego, określa się ją mianem ‘osoby z zagranicy’ (PFA). W przypadku PFA uważa się, że kwota odnosząca się do uprawnień zasiłkowych wynosi ‘zero’.

Co oznacza prawo stałego pobytu?

W przeciwieństwie do prawa pobytu zwyczajowego, dotyczącego zarówno obywateli Wielkiej Brytanii, jak ludności napływowej, prawo pobytu stałego obejmuje przede wszystkim kraje członkowskie UE oraz EOG.

Prawo pobytu stałego oznacza wymóg, że dana jednostka jest uprawniona (co zostało potwierdzone prawnie) do pobytu na terenie Wielkiej Brytanii.

Nie każdy ma prawo do pobytu w Wielkiej Brytanii. Wprowadzona w 1971 roku Ustawa Imigracyjna stwierdza, jedynie osoby posiadające prawo do zamieszkania (obywatele Wielkiej Brytanii) są uprawnione do mieszkania, a także swobodnego wyjazdu i wjazdu na terytorium kraju. Wszyscy pozostali wymagają stosownych zezwoleń. Zatem osoby, jakie nie posiadają zezwolenia uprawniającego do wjazdu lub pobytu na terenie Wielkiej Brytanii, są tu nielegalnie.

Członkostwo w Unii Europejskiej zakłada, że obywatele niektórych państw europejskich mają prawo do wjazdu i przebywania na terenie Wielkiej Brytanii. Paragraf 7 Ustawy Imigracyjnej z 1988 roku stwierdza, że dana jednostka nie jest zmuszona do opuszczenie kraju celem powrotu lub pozostania, jeżeli jej prawa określone zostały „na mocy prawa wspólnotowego lub dowolnego postanowienia określonego w paragrafie 2(2) Ustawy o Wspólnotach Europejskich z 1972 roku.”

Obywatele krajów członkowskich EOG nie potrzebują pozwolenia na przyjazd do Wielkiej Brytanii – punkt 11 przepisów imigracyjnych (EOG) z 2006 roku. Jednakże nie istnieje podobny przepis zezwalający wszystkim obywatelom EOG na pobyt w Wielkiej Brytanii. Jeżeli nie są wstanie wskazać odpowiedniego prawa wspólnotowego, ich dalszy pobyt w Wielkiej Brytanii uzależniony jest od uzyskania pozwolenia. W razie braku takiego pozwolenia ich pobyt jest nielegalny.

Oznacza to, że osoby takie nie mają prawa pobytu w Wielkiej Brytanii, jednak jest to wysoce nieprawdopodobne, aby zostały one kiedykolwiek deportowane. Jeżeli osoby te nie mają prawa do pozostania, nie mają także prawa pobytu. Jeżeli nie mają prawa pobytu, nie mogą także ubiegać się o przyznanie zasiłku.

Ponieważ większość obowiązujących praw wspólnotowych dotyczy aktywności ekonomicznej, prawo pobytu stałego jest wystarczającym i efektywnym sposobem powstrzymywania osób ekonomicznie nieaktywnych przed dostępem do zasiłków.

Jakie formy zasiłków brane są pod uwagę?

Pod uwagę brane są jedynie następujące formy zasiłków:

W przypadku zarówno pobytu stałego, jak i zwyczajowego:

• zasiłek emerytalny
• zasiłek dla osób o niskich dochodach
• zasiłek dla osób poszukujących pracy zależny od dochodów
• zasiłek mieszkaniowy
• zasiłek na lokalny podatek od nieruchomości

W przypadku jedynie pobytu stałego:

• świadczenia dla osób wychowujących dzieci
• zasiłek rodzinny

Jedną z metod określania uprawnień do ubiegania się o zasiłek jest sprawdzenie czy osoba składająca wniosek zwolniona jest z obowiązku wystąpienia zarówno o HRT, jak i R2R. Jeżeli osoba ta nie jest zwolniona z takiego obowiązku, następuje ocena jej pobytu zwyczajowego, a następnie prawa do pobytu stałego.

Kto zwolniony jest z takiego obowiązku?

1- Pracownicy UE (nie dotyczy krajów A8, a także Rumunii i Bułgarii – patrz punkt 2 poniżej):

Pracownicy zwolnieni są z obowiązku wystąpienia zarówno o HRT, jak i R2R oraz ubiegania się o otrzymanie świadczeń społecznych uzależnionych od świadczenia pracy (np. zasiłku mieszkaniowego, zasiłku na lokalny podatek od nieruchomości, zasiłku rodzinnego, świadczeń dla osób wychowujących dzieci, zasiłku dla osób o niskich dochodach, itd.), pod warunkiem, że spełnione zostały wszystkie warunki.

Aby uzyskać informacje na temat definicji pracownika lub wymaganej ilości przepracowanych godzin, czy też pytań, jakie zadać może Departament Zatrudnienia, Emerytur i Rent w celu ustalenia statusu pracownika, korzystne byłoby zasięgnięcie profesjonalnego doradztwa, ponieważ przedmiotowe decyzje bazują na orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS).

2- Zarejestrowani pracownicy z krajów A8:

Pracownicy z krajów A8 zobligowani są zgłosić u pracodawcy i w Ministerstwie Spraw Zagranicznych fakt zatrudnienia. Konieczne jest ponowne zgłoszenie w chwili rozpoczęcia nowego zatrudnienia. Opłata pobierana jest jedynie w przypadku zgłoszenia pierwszego zatrudnienia. Pracownicy zobligowani są do wykazania 12 miesięcy nieprzerwanego zatrudnienia (minus 30 dniowy okres prolongaty).

ObywateleRumunii i Bułgarii muszą być przez 12 miesięcy tzw. „pracownikami autoryzowanymi”.

W czasie zatrudnienia (i uznania bycia pracownikiem) mają oni prawo ubiegać się o otrzymywanie świadczeń społecznych uzależnionych od świadczenia pracy. Jeżeli stosunek pracy przerwany zostanie przed upływem 12 miesięcy, wypłata zasiłku zostanie automatycznie zatrzymana.

Jednakże, niektórzy obywatele krajów A8 (podobne przepisy dotyczą obywateli Rumunii i Bułgarii) mogą być zwolnieni z konieczności zgłoszenia faktu zatrudnienia, jeżeli:

• 30.4.04 zmuszeni byli do opuszczenia kraju celem powrotu i pozostania, a taki stan rzeczy nie miał wpływu na stan zatrudnienia
• byli legalnie zatrudnieni przed 30.4.04 i wykazują się 12 miesięcznym nieprzerwanym* zatrudnieniem, przed lub po tej dacie
• są obywatelami krajów A8, którzy wykazują się legalnym 12 miesięcznym nieprzerwanym* zatrudnieniem
• są pracownikami delegowanymi
• są członkami rodzin obywateli EOG

3- Samozatrudnieni z uwzględnieniem obywateli krajów A8:

Osoby te mają prawo ubiegać się o otrzymywanie świadczeń społecznych uzależnionych od świadczenia pracy. Samozatrudnieni powinni zarejestrować się w Urzędzie Podatkowym. Możliwym jest, że Departament Zatrudnienia, Emerytur i Rent odrzuci wniosek złożony przez osobę samozatrudnioną. Konieczne może się w takim przypadku okazać zasięgnięcie profesjonalnego doradztwa.

4- Otrzymanie statusu pracownika:

Zagadnienieto stanowi złożony obszar prawa.

30 kwietnia 2006 wprowadzona została w życia nowa Dyrektywa Europejska, która zastąpiła niemal wszystkie dotychczasowe dyrektywy i rozporządzenia UE. Większość orzeczeń sądowych wydanych w związku z określeniem statusu pracownika na podstawie wcześniejszych dyrektyw i rozporządzeń może nie znajdować dalszego zastosowania.

Przedmiotowa dyrektywa to Dyrektywa 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich. Dyrektywa ta uwzględniona została w przepisach prawa wewnętrznego, tj. zaktualizowanym Rozporządzeniu o Ubezpieczeniu Społecznym z 2006 roku (osoby z zagranicy) i Przepisów Imigracyjnych z 2006 roku (EOG). Treść ww. rozporządzeń i przepisów dostępna jest w Internecie.

W konsekwencji wprowadzenia Dyrektywy 2004/38/WE osoby ubiegające się o przyznanie zasiłku mogą być uprawnione do jego otrzymania (pod warunkiem, że utrzymany został status pracownika), jeżeli nie są w stanie wykonywać obowiązku pracy ze względu na chorobę lub na skutek wypadku, zrezygnowali lub stracili zatrudnienie, okres zatrudnienia był dłuższy lub krótszy niż rok lub umowa o pracę na czas określony wygasła. Aby możliwa była skuteczna ocena uprawnień do otrzymania zasiłku, konieczne jest zasięgnięcie profesjonalnej porady.

5- Członkowie rodzin:

Członkowie rodzin pracowników, samozatrudnionych oraz osób, które otrzymały status pracownika lub samozatrudnionego, są zwolnieni z obowiązku występowania o HRT i R2R. Prawo rodzinne przechodzi na kolejnych członków rodziny, dlatego konieczne jest wyznaczenie osoby kwalifikującej się.

Na przykład:

20-letnia córka osoby, która przynależy do jednej z wymienionych powyżej grup, złożyła wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego. Zasiłek taki powinien zostać przyznany, ponieważ jej ojciec, a tym samym również ona, ma prawo do pobytu stałego.

Członkami rodziny są:

• Współmałżonkowie i partnerzy cywilni;
• Potomkowie takiej osoby lub jej współmałżonka/partnera cywilnego poniżej 21 roku życia lub znajdujący się na ich utrzymaniu;

• Bezpośredni krewni wstępni takiej osoby lub jej współmałżonka/partnera cywilnego, np. rodzice lub dziadkowie.

• Partnerzy, pod warunkiem, że istnieje możliwość udowodnienia trwałości związku.

Dodatkowo, dalsi członkowie rodziny pozostające na utrzymaniu osoby kwalifikującej się (tzn. pracownika lub samozatrudnionego, czy też osoby, która utrzymała status pracownika) oraz w dalszym ciągu będące na jej utrzymaniu także posiadają prawo stałego pobytu, jednak spełnione muszą zostać określone warunki. Aby możliwa była skuteczna ocena, konieczne jest zasięgnięcie profesjonalnej porady.

6- Osoby posiadające prawo do pobytu stałego:

Osoba ‘legalnie’ przebywająca w Wielkiej Brytanii przez 5 lat ma prawo do pobytu stałego. Pojęcie ‘legalnie’ nie jest określone w derektywach UE, a według prawa wewnętrznego za ‘legalny’ uznaje się pobyt ‘zgodny z przepisami’ przez okres 5 pięciu lat. Przepisy te odnoszą się także do członków rodzin obywateli krajów niewspólnotowych, którzy zgodnie z przepisami przebywali na terenie Wielkiej Brytanii przez okres 5 lat.

Ciągłości pobytu nie zostaje przerwana przez:

• Nieobecność na terenie Wielkiej Brytanii przez okres 6 m-cy lub krótszy
• Nieobecność na terenie Wielkiej Brytanii spowodowana koniecznością odbycia służby wojskowej
• Nieobecność przez okres maksymalnie jednego roku spowodowana ciążą, urodzeniem dziecka, poważną chorobą, kontynuacją nauki, szkoleniem zawodowym lub oddelegowaniem do innego kraju.

Na przykład: X, obywatel Niemiec, przyjechał na teren Wielkiej Brytanii w 2002 roku. Przez okres 5 lat był nieprzerwanie zatrudniony lub samozatrudniony. W 2008 roku złożył wniosek o przyznanie prawa pobytu stałego. Ponieważ, w myśl Przepisów Imigracyjnych z 2000 roku (EOG), przez okres 5 lat ‘legalnie’ przebywał na terenie Wielkiej Brytanii (tzn. był czynny zawodowy oraz nie potrzebował wizy lub pozwolenia na pobyt w WB), powinno mu zostać przyznane prawo do pobytu stałego, a co za tym idzie nieograniczone uprawnienie do ubiegania się o zasiłki.

Jest zatem mało prawdopodobne, aby osoba przebywająca na terenie Wielkiej Brytanii i otrzymująca zasiłek dla osób o niskich dochodach lub zasiłek dla osób poszukujących pracy przez znaczną część z wymaganych 5 lat pobytu otrzymała prawo stałego pobytu.

Kwestie te są niezwykle złożone i może zaistnieć konieczność zasięgniecia porady specjalisty .

Kto nie jest zwolniony z takiego obowiązku?

Konieczne jest przeprowadzenie oceny czy osoba składająca wniosek ma prawo pobytu zwyczajowego na terenie Wielkiej Brytanii. Prosimy zapoznać się z informacjami podanymi powyżej.

Niektóre osoby zwolnione są z obowiązku ubiegania się o prawo pobytu zwyczajowego (patrz wyżej) i otrzymują je automatycznie, jeżeli są:

• pracownikami z krajów A8 i pomyślnie zakończyli 12 miesięczny okres zgłoszonego zatrudnienia
• w pełni samodzielni finansowo

Pozostałe osoby, także obywatele Wielkiej Brytani powracający do kraju, zobligowane są do wystąpienia o prawo pobytu zwyczajowego.

Po spełnieniu warunków HRT, osoby składające wniosek zobligowane są wykazać się prawem pobytu stałego.

Kto automatycznie otrzymuje prawo pobytu stałego?

Obywatele Wielkiej Brytanii powracający do kraju spoza granic Wspólnego Obszaru Podróżowania

Obywatele Wspólnego Obszaru Podróżowania przyjeżdzający do Wielkiej Brytanii spoza granic krajów członkowskich

Pracownicy z krajów A8, którzy pomyślnie zakończyli 12 miesięczny okres zgłoszonego zatrudnienia

Osoby z krajów EOG poszukujące pracy i ubiegające się o zasiłek dla osób poszukujących pracy zależny od dochodów

Studenci

Osoby w pełni samodzielne finansowo

Usługodawcy (podobnie jak samozatrudnieni, lecz w sposób krótkoterminowy)

Prosimy jednak mieć na uwadze, że osoby studiujące automatycznie otrzymujące prawo pobytu stałego, mogą nie kwalifikować się do otrzymania zasiłku.

Spowodowane jest to koniecznością złożenia deklaracji o niezależności finansowej. W takich wypadkach (np. studentka zmuszona jest zrezygnować z nauki z powodu ciąży i zmuszona jest ubiegać się o zasiłek dla osób o niskich dochodach) jedyną pomocą okazać się może interpretacja prawa (orzeczeń wydanych przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości). Należy zasięgnąć profesjonalnej porady.

Co należy zrobić, jeżeli prawo do pobytu stałego nie zostało automatycznie przyznane?

Od 30 kwietnia 2006 roku, według Dyrektywy 38/2004/EWG, obowiązują trzy podstawowe okresy określające prawo do pobytu stałego; do trzech miesięcy, od 3 miesięcy do 5 lat oraz powyżej 5 lat. Pobyt stały (przyznawany po okresie 5 lat pobytu) został częściowo omówiony powyżej.

(a)- okres pierwszych trzech miesięcy:

• Osoby poszukujące pracy
• Osoby czynne zawodowo
• Zarejestrowani pracownicy z krajów A8
• Osoby samozatrudnione
• Osoby niezależne finansowo, w tym studenci
• Członkowie rodzin osób wyszczególnionych powyżej

Osoby poszukujące pracy (z wyłączeniem obywateli krajów A8 oraz Rumunii i Bułgarii, które mogą ubiegać się o przyznanie zasiłku dla bezrobotnych po wypełnieniu 12 miesięcy zarejestrowanego, lub autoryzowanego, zatrudnienia) mają prawo ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych w czasie pierszych trzech miesięcy. Nie oznaczo to jednak, że osoby te nie będą zmuszone ubiegać się o prawo do pobytu zwyczajowego.

(b)- okres od 3 miesięcy do 5 lat :

Osoba składająca wniosek musi być tzw. “osobą kwalifikującą się”

Osoby kwalifikujące się to:

• Osoby poszukujące pracy (ponownie; obywatele krajów A8 oraz Rumunii i Bułgarii po wypełnieniu 12 miesięcy zarejestrowanego, lub autoryzowanego, zatrudnienia)
• Osoby czynne zawodowo
• Zarejestrowani pracownicy z krajów A8
• Osoby samozatrudnione
• Osoby niezależne finansowo, w tym studenci
• Członkowie rodzin osób wyszczególnionych powyżej

Ważne informacje:

1- Obywatele krajów członkowskich UE mają prawo ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych pod warunkiem udowodnienia, że aktywnie poszukują pracy oraz posiadają prawo pobytu zwyczajowego.

2- Obywatele krajów A8 oraz Rumunii i Bułgarii (pod warunkiem, że nie są chronieni – patrz powyżej) mają obowiązek wykazania 12 miesięcy nieprzerwanego zarejestrowanego lub autoryzowanego zatrudnienia (minus 30 dniowy okres prolongaty) zanim będą uprawnieni do ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych lub zasiłek socjalny, jeżeli otrzymali status pracownika.

3- Jeżeli obywatele krajów członkowskich UE zwolnieni są z obowiązku występowania o przyznanie prawa do pobytu zwyczajowego lub stałego, lub gdy otrzymali prawo do pobytu stałego, ich współmałżonkowie, partnerzy cywilni, dzieci poniżej 21 roku życia oraz członkowie dalszej rodziny pozostające pod ich opieką także otrzymują prawo do pobytu stałego i możliwość ubiegania się o zasiłki.

4- Zasiłek dla osób o niskich dochodach nie jest przyznawany obywatelom krajów członkowskich UE z tytułu samotnego rodzicielstwa.

5- Zasiłek dla osób o niskich dochodach może być czasowo przyznawany osobom, które z powodu choroby lub wypadku nie są w stanie wykonywać obowiązków pracowniczych, jeżeli otrzymały one status pracownika. Prosimy zasięgnąć w tej sprawie porady.

6- Obywatele krajów członkowskich UE (z uwzględnieniem krajów A8 oraz Rumunii i Bułgarii) są uprawnione do składania wniosków o przyznanie świadczeń społecznych uzależnionych od świadczenia pracy, jeżeli otrzymały status „pracownika” lub „samozatrudnionego”. Obywatele krajów A8 oraz Rumunii i Bułgarii mogą otrzymywać ww. zasiłki w okresie wykonywania obowiązku pracy, jednak jeżeli przestaną pracować w czasie trwania 12 miesięcy obowiązkowej pracy zarejestrowanej/autoryzowanej, wypłata zasiłku zostanie wstrzymana, a ponieważ osoby takie nie mogą ubiegać się zasiłek dla bezrobotnych, nie są także uprawnione do otrzymywania zasiłku rodzinnego lub zasiłku mieszkaniowego.

7- Niektórzy obywatele krajów członkowskich UE (np. rodzice samotnie wychowujący dzieci) mogli w chwili wprowadzenia w 2004 nowych przepisów dotyczących prawa pobytu stałego, otrzymywać zasiłek dla osób o niskich dochodach, ze względu na objęcie okresem przejściowej ochrony. Okres ochrony zakończy się, jeżeli wstrzymane zostanie prawo do otrzymywania zasiłków. Prosimy zasięgnąć w tej sprawie porady.

8- Niektórzy obywatele krajów członkowskich UE mogą, jako podstawowi opiekunowie, otrzymywać zasiłek dla osób o niskich dochodach z tytułu samotnego rodzicielstwa. Oznacza to, że ich prawo udowodnione zostało w oparciu o paragraf 12 wytycznych Komisji Europejskiej 1612/68 i interpretację orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie państwa Baumbast, ponieważ ich dzieci mają prawo do pobytu stałego z tytułu nauki w Wielkiej Brytanii, a zatem prawo to przechodzi na nich jako podstawowych opiekunów. Pełnomocnik rządu ds. bezpieczeństwa społecznego zinterpretował jednak prawo w inny sposób i obecnie osoby składające wniosek mogą stracić możliwość wykorzystywania ww. przepisów i orzeczeń. Prosimy zasięgnąć w tej sprawie porady.

9- Prosimy mieć na uwadze, że inne zasiłki, jak np. zasiłek dla niepełnosprawnych, zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekunów osób niepełnosprawnych oraz wszystkie zasiłki z uzasadnieniem (zależne od opłacania składek na ubezpieczenie społeczne) jak zasiłek z tytułu niezdolności do pracy nie są zależne od prawa do pobytu zwyczajowego lub prawa do pobytu stałego. Konieczne jest określenie, czy dany obywatel kraju członkowskiego UE jest uprawniony do otrzymywania ww. zasiłków lub ustawowego zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub dodatku macierzyńskiego. Patrz punkt 10 poniżej.

10- Prosimy mieć również na uwadze, że według wytycznych Komisji Europejskiej 1408/71 zezwala się na przeniesienie składek na ubezpieczenie społeczne wpłacanych w innym kraju w celu przyznania w zasiłku z uzasadnieniem w Wielkiej Brytanii (np. zasiłek z tytułu niezdolności do pracy)

11- Prawo do pobytu stałego mają członkowie rodziny osoby kwalifikującej się (patrz definicja powyżej), w przypadku zgonu lub rozwodu, zakańczenia lub anulowania małżeństwa, niezależnie od tego, czy taki członek rodziny jest lub nie jest obywatelem kraju członkowskiego UE. Przepisy różnią się członków rodzin pochodzących z krajów UE, od przepisów obowiązujących członków rodzin z krajów nieczłonkowskich. Odpowiednie przepisy znaleźć można w Dyrektywie 2004/38 oraz obowiązujących w Wielkiej Brytanii przepisów imigracyjnych z 2006 roku. Prosimy zasięgnąć w tej sprawie porady.

12- Często, w przypadku choroby osób poszukujących pracy, które otrzymują zasiłek dla bezrobotnych oraz zasiłek mieszkaniowy, a także, gdzie ma to uzasadnienie, zasiłek rodzinny lub świadczenia dla osób wychowujących dzieci, zaleca się złożenie wniosku o przyznanie zasiłku dla osób o niskich dochodach. Wiele osób składa wniosek o przyznanie zasiłku dla osób o niskich dochodach także z powodu samotnego wychowywania dzieci. JEST TO NIEZGODNE Z PRAWEM i może prowadzić do utraty uprawnie do otrzymywania zasiłków.

Tekst ten stanowi streszczenia informacji dotyczących prawa do pobytu zwyczajowegi i prawa do pobytu stałego.

Przepisy prawa dotyczące przedstawionych powyżej zagadnień mogą szybko ulegać zmianie, co spowodowane jest częstotliwością wydawania orzeczeń przez sądy krajowe i europejskie.

Biorąc pod uwagę złożoność przedmiotowych zagadnień, konieczne może być zasięgnięcie profesjonalnego doradztwa w celu przeprowadzenia dokładnej oceny, jaki mają one wpływ na życie Wasze, jak i Waszych klientów.

Essie Rashidschi

Specialist Support Service

LondonAdvice Services Alliance

Luty2008